protokół autoimmunologiczny

Protokół autoimmunologiczny, dieta AIP. Jadłospis, który warto stosować w chorobach zapalnych!

Około 10% osób na świecie doświadcza różnych chorób autoimmunologicznych [1]. 1% osób ma celiakię [2], aż 7,5 % osób ma Hashimoto [3], a w samej Polsce prawie 100 000 osób doświadcza chorób zapalnych jelit takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy też wrzodziejące zapalenie jelita grubego [4]. Dieta znacząco wpływa na redukcję objawów w tych chorobach. Zobacz, jak można się odżywiać w tych dietach!

Spis treści:

Co to są choroby autoimmunologiczne i czy można je wyleczyć? 

Choroby autoimmunologiczne to choroby w których układ immunologiczny (odpornościowy) organizmu myli własne, zdrowe tkanki, z obcymi i zaczyna je atakować. To z kolei powoduje stan zapalny, które może wpływać na różne części ciała [5].

Objawy są zależne od choroby. Mogą być łagodne jak i ciężkie. Jednak typowymi objawami są:

  • zmęczenie
  • gorączka
  • bóle mięśni
  • bóle stawów
  • problemy skórne (łuszczyca)
  • bóle brzucha
  • problemy z trawieniem 

Co bardzo istotne choroby autoimmunologicznej nie można w pełni wyleczyć [6]. 

Za to można wprowadzić w stan remisji tj. nie doświadczać objawów choroby. Uzyskuje się go dzięki zastosowaniu odpowiednich metod np. fizjoterapii, terapii antycytokinowych, przeszczepów komórek macierzystych czy też leków np. [7]:

  • glikokortykoidów
  • niesteroidowych leków przeciwzapalnych

Dieta ma również niebagatelne znaczenie i właśnie o diecie powiemy więcej! 

Zobacz jak często występują choroby autoimmunologiczne. Nie zgadniesz, jaka choroba występuje aż u 17% kobiet! 

Szacuje się, że występuje nawet 150 chorób autoimmunologicznych [8]! Do najbardziej znanych należą [9]:

  • chorobę Gravesa-Basedowa, 
  • zapalenie tarczycy Hashimoto, 
  • celiakia
  • cukrzyca typu 1
  • reumatoidalne zapalenie stawów,
  • choroba Leśniowskiego-Crohna, 
  • wrzodziejące zapalenie jelita grubego, 
  • toczeń rumieniowaty układowy
  • stwardnienie rozsiane.

Ich częstość występowania jest różna. Celiakii doświadcza ok. 1 % osób [1], ale inne choroby związane z nieprawidłową reakcją organizmu na gluten mogą dotykać nawet 5 % osób (nieceliakalna nadwrażliwość na gluten i alergia na pszenicę) [10]. 

Z kolei zapalenia tarczycy, nazywanego chorobą Hashimoto, doświadczać może aż 7,5 % osób na świecie, z czego aż 17% kobiet [3]! 

Następnie cukrzycy typu 1, z danych z 2021 roku, na całym świecie doświadcza ok. 8,4 miliona osób [11].

W przypadku tzw. nieswoistych chorób zapalnych jelit, czyli wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz choroby Leśniowskiego-Crohna w samej Polsce doświadcza blisko 100 tysięcy osób [4]! 

Jak widzisz choroby autoimmunologiczne występują u bardzo dużej ilości społeczeństwa. Co prawda w pełni nie można ich wyleczyć, jednak wprowadzić w stan remisji (tj. nie mieć żadnych objawów) jak najbardziej. I tutaj z pomocą przychodzi dieta AIP, czyli inaczej zwany protokół autoimmunologiczny. 

Podstawowa dieta AIP, protokół autoimmunologiczny. Dość trudna do wprowadzenia, ale dobra dla układu odpornościowego.

Dieta AIP to tzw. dieta protokołu autoimmunologicznego. Jest rozszerzeniem diety tzw. paleolitycznej, czyli stylu żywienia, który panował w erze paleolitu i obejmuje badane już wcześniej zmiany dietetyczne w chorobach zapalnych jelit i cukru rafinowanego [12].

Jednak trzeba zaznaczyć, że protokół autoimmunologiczny nie jest dokładnie sprecyzowany, gdyż jest to zbiór dietetycznych wyborów specjalisty na podstawie niepełnej literatury naukowe. Stąd też można spotkać się z różnymi wersjami diety AIP [13]. 

Dieta przeciwzapalna – wyklucz gluten, wyklucz strączki. Odciąż jelita, poczuj się zdrowo!

Dieta protokołu autoimmunologicznego (AIP), w początkowej fazie może koncentrować się na eliminacji takich grup żywności jak:

  • zboża (gluten) 
  • rośliny strączkowe
  • rośliny psiankowate
  • nabiał, 
  • jaja
  • kawy
  • orzechów
  • alkoholu
  • przetworzonego cukru
  • olejów i dodatków do żywności

Obejmuje również eliminowanie żywności, dodatków czy też leków (np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych), które mogą powodować zapalenie jelit czy też nietolerancję pokarmową [12]. 

Z kolei protokół autoimmunologiczny może też kłaść nacisk na spożywanie i przygotowanie świeżych oraz bogatych w składniki odżywcze pokarmów, czy też fermentowanej żywności [12]. Co więcej, zwraca się uwagę na takie rzeczy jak: 

  • sen, higiena snu
  • radzenie sobie ze stresem
  • aktywność fizyczna

Po fazie eliminacji protokołu autoimmunologicznego może występować tzw. faza podtrzymująca. Dokładny czas nie jest określony, gdyż może ona się różnić w zależności od osoby, aż do osiągnięcia przez nią redukcji objawów, a także samopoczucia. 

Następnie wprowadzane są produkty spożywcze, które z początku były eliminowane z diety. Testowana jest tolerancja na dane produkty, co sprawia, że dieta jest rozszerzana. 

Jak widzisz, podstawowy protokół autoimmunologiczny obejmuje wyeliminowanie bardzo wielu grup produktów. Stąd też warto udać się do dietetyka, który ułoży dla Ciebie indywidualną dietę online. Dzięki indywidualnemu podejściu wciąż będziesz móc jeść bardzo dużą ilość produktów. Dodatkowo będziesz mieć pewność, że jadłospis jest zbilansowany we wszystkie niezbędne witaminy i składniki mineralne! 

Przykład skuteczności diety AIP u osób z Hashimoto, które zastosowały jadłospis od dietetyka klinicznego

W jednym z badań na 27 kobietach i 1 mężczyźnie w średnim wiek 35 lat chorujących na Hashimoto (przypominamy – na tą chorobę może chorować nawet 17% kobiet!), po wprowadzeniu diety AIP uzyskano następujące wyniki [13]:

  • spadek TSH z 3,72 do 2,69 (średnio -1,03)
  • spadek FT3 z 3,31 do 2,88 (średnio -0,43)
  • spadek FT4 z 1,36 na 1,2 (średnio -0,16)
  • wzrost ATPO z 210,19 na 293,73 (średnio +83,54)
  • spadek aTG z 317,11 do 300,89 (średnio -16,22) 

Wyniki to jedna sprawa, a co z objawami? W końcu samopoczucie pacjenta jest najważniejsze. I tak też się stało. Po zastosowaniu diety AIP wiele objawów takich jak zmęczenie, senność, słaba koncentracja czy też sucha skóra zdecydowanie zmalały. Wyniki przedstawione zostały  w tabeli poniżej [13]:

A co z masą ciała podczas diety AIP? Za to czy schudniemy, odpowiada tzw bilans energetyczny. Jeżeli znajdziemy się w deficycie, to wtedy schudniemy. Tak też stało się w trakcie stosowania protokołu autoimmunologicznego u kobiet z Hashimoto, a wyniki prezentują się następująco [13]:

  • masa ciała – spadek o 3,5 kg (z 69 kg do 65,5 kg) 
  • BMI – spadek o 1,35 (z 25,6 do 24,25)
  • tkanka tłuszczowa – spadek o 3,59 p.p (z 33,01 % do 29,42 %)
  • tkanka mięśniowa – spadek o 1,92 p.p. (z 22,96 % do 21,04 %) 

Jak widzisz zmodyfikowana wersja protokołu autoimmunologicznego, zbilansowana przez dietetyków może znacząco wpłynąć na redukcję objawów choroby autoimmunologicznej. 

Suplementacja? Wybieranie produktów na ślepo? Nic z tych rzeczy. Pożegnaj stan zapalny z profesjonalną pomocą dietetyczną!

Jeśli dolega Ci jedna z tego typu chorób, np. Hashimoto, to zdecydowanie warto będzie udać się do specjalisty, a takimi są nasi dietetycy online. Specjalizują się oni w dietach w chorobach autoimmunologicznych. Dzięki stałemu kontaktowi i indywidualnemu jadłospisowi diety AIP będziesz wiedzieć, co jeść, żeby zadbać o swoje zdrowie i samopoczucie. Pomogliśmy ponad 20 000 osobom osiągnąć cel, a nasza opinia w Google to 5/5 na podstawie ponad 450 opinii. Szybkie, smaczne i indywidualne diety to nasza specjalność.

Zmodyfikowane zasady protokołu autoimmunologicznego (dieta AIP), które nie są takie trudne i zaskakują nawet lekarzy! 

Jak już wspomnieliśmy dieta w chorobach autoimmunologicznych nie jest jedną uniwersalną dietą. Powinno się ją dostosować indywidualnie do pacjenta. dzięki temu wciąż można jeść smaczne, proste i szybkie w przygotowaniu posiłki. 

Przykładowe posiłki z protokołu diety AIP w omawianym badaniu [13] to m.in.:

  • makrela z warzywami
  • frytki z batatów i marchewki
  • gulasz wołowy z warzywami
  • pieczone udko z kurczaka
  • pikantne puree i wędzony dorsz
  • bataty z klarownym bulionem 
  • chleb dyniowy z masłem z awokado i smarowidłem marchewkowym

Sama dieta AIP była w pełni zbilansowana. Z kolei wykluczone były takie produkty jak

  • jaja kurze
  • produkty mleczne
  • zboża
  • warzywa psiankowate
  • nasiona roślin strączkowych 

Zastosowanie diety protokołu autoimmunologiczne zaowocowało wzrostem wartości odżywczej diety. Zaobserwowano 5-krotny wzrost spożycia beta-karotenu, dwukrotny wzrost spożycia  błonnika pokarmowego oraz wzrost spożycia witaminy A czy też witaminy C. 

Sami autorzy badania doszli do następującego wniosku:

“Zastosowanie spersonalizowanego protokołu AIP może poprawić jakość życia, pozytywną zmianę stanu psychicznego, redukcję stresu, a przede wszystkim poprawę niekorzystnych dolegliwości związanych z chorobą Hashimoto.”

Protokół autoimmunologiczny a kawa, herbata, cebula, ziemniaki, ryż i inne produkty w diecie  

A co z bardzo popularnymi produktami w codziennym żywieniu jak kawa, herbata, ziemniaki czy też ryż? Czy można z nich korzystać podczas diety AIP?

Kawę i herbatę można pić w trakcie stosowania protokołu autoimmunologicznego (mimo tego, że występuje w teoretycznie produktach zakazanych). Jednak nie spożywaj ich do posiłku, gdyż mogą zaburzyć wchłanianie żelaza nawet o 85 % [14]! Może je spożyć 1-2h przed lub po posiłku. Kawa może też nasilać potrzebę wizyty w toalecie z powodu chęci oddania kału [15]. Jeżeli to Ci przeszkadza, to rozważ odstawienie kawy. Wtedy będąc na diecie AIP najlepiej pić wodę. 

Ziemniaki oraz ryż również są dozwolone w przypadku stosowania diety AIP. Nie zawierają glutenu, nie należą do grupy nasion roślin strączkowych czy też nie należą do żadnej innej grupy produktów, których nie warto spożywać w trakcie stosowania protokołu autoimmunologicznego. 

Tak więc czy warto wdrażać protokół autoimmunologiczny? Dietetyka #NieNaŻarty informuje.

To pytanie zadaje wiele sobie wiele osób i odpowiadamy: Warto wprowadzić dietę, która będzie indywidualnie dopasowana do naszych potrzeb i jednostek chorobowych. Na potrzeby klasyfikacji możemy ją nazwać dietą protokołu autoimmunologicznego.

Jak widzisz autoagresja to przykra choroba, która wymusza na pacjentach zmianę stylu życia i bardziej restrykcyjne podejście do tego co znajdzie się na talerzu. U niektórych dieta bezglutenowa, u innych unikanie laktozy, jeszcze u innych dieta paleo, która sprawi, że stan zapalny w organizmie będzie wygaszony. Niemniej nie oznacza to, że Twój jadłospis zubożeje o bakłażany, paprykę, pomidory, oliwę z oliwek, czy węglowodany. Plan żywieniowy uwzględniający protokół autoimmunologiczny jest dostosowywany indywidualnie – pod Ciebie, pod to co Ci służy i co szkodzi. 

W zespole Dietetyka #NieNaŻarty mamy wiele dietetyków klinicznych, którzy z chęcią pomogą dopasować dietę autoimmunologiczną do Twojej choroby. Hashimoto, WZJG, Crohn, RZS, Celiakia, a także wiele więcej chorób nie są dla nich problemem, gdyż są specjalistami w układaniu diet.

Co więcej, układamy diety online, dzięki czemu możesz zgłosić się do nas z każdej części Polski, a nawet świata! 

Zacznij działać!

Zadbaj o sylwetkę i zdrowie!

Rozpocznij dietę

Zostań ekspertem z dietetyki!

Sprawdź kursy